159 rocznica wybuchu Powstania Styczniowego. Mieszkańcy Powiatu Brzeskiego w Powstaniu Styczniowym

159 lat temu, 22 stycznia 1863 roku wybuchło Powstanie Styczniowe. Był to akt zbrojnego sprzeciwu wobec rosyjskiego reżimu, dla którego Polska była prawowitą własnością. Ten najdłużej trwający zryw narodowościowy w epoce porozbiorowej zakończył się klęską, ale ukształtował kolejne pokolenia gotowe walczyć o wolną Polskę.

Mieszkańcy ziemi brzeskiej wnieśli swój wkład w pomoc dla narodowego zrywu zbrojnego przeciwko carskiej Rosji. Wielu ochotników wzięło bezpośredni udział w powstaniu, przekraczając granicę zaboru i walcząc w różnych partiach powstańczych. Inni organizowali pomoc dla powstańców, gromadząc pieniądze, broń i zaopatrzenie, a po ich powrocie udzielając opieki i wsparcia. Na kartach historii błyszczy postawa ówczesnych właścicieli dworu w Dołędze.

Na wieść o wybuchu powstania 22 stycznia 1863 r. z Bochni, Wiśnicza, Lipnicy, Iwkowej i innych miejscowości wyruszyło kilkudziesięciu ochotników, którzy przekroczyli granicę zaboru i udali się do obozu w Ojcowie, gdzie naczelnik wojenny województwa krakowskiego Apolinary Kurowski tworzył oddziały, które miały stać się zalążkiem regularnej armii. Większość z nich to uczniowie, studenci, rzemieślnicy, ziemianie i inteligenci.

W 1864 roku na niewielkiej polance na szczycie Piekarskiej Góry ustawiono dębowy krzyż upamiętniający uczestnictwo okolicznych mieszkańców w powstaniu styczniowym.

Dwór w Dołędze

W okresie przed powstaniem i w czasie powstania styczniowego, dwór w Dołędze stał się punktem zbornym okolicznych dworów. Tu zjeżdżali się patrioci polscy, którzy obradowali nad sposobem uwolnienia kraju spod niewoli zaborców. Narady te odbywały się w parku otaczającym dwór w najściślejszej tajemnicy przed niepożądanymi gośćmi.

W gościnnym domu Aleksandra Günthera w dniach 26-28 października 1863 r., przebywał gen. Marian Langiewicz. W lasku otaczającym dwór, obok do dziś istniejącej kapliczki, odbierał przysięgę od swoich powstańców. Z Dołęgi też wyruszył za Wisłę do zaboru rosyjskiego, do walki z caratem. Tu też, obok w/w kapliczki, było dużo grobów zmarłych powstańców wskutek odniesionych ran w czasie walk za Wisłą.

W czasie pobytu powstańców pod wodzą gen. Langiewicza w Dołędze przebywał też Ignacy Sewer-Maciejewski, który ożenił się później z córką ówczesnego właściciela Dołęgi, Aleksandra Günthera – Marią. Przebywał tu również uczestnik powstania i kolega Sewera-Maciejowskiego Adam Asnyk, a później wielu patriotów i artystów: Stanisław Szczepański, Tadeusz Miciński, Włodzimierz Tetmajer, Artur Górski, Lucjan Rydel, Michał Siedlecki, Stanisław Wyspiański. Widać z tego, że Dołęga wraz z dworem Aleksandra Günhtera odgrywała niepośrednią rolę i to tak w życiu patriotycznym jak i artystycznym kraju.

—

IB / Jan Wawronowicz / bochenskiedzieje.pl

VIDEO