15 sierpnia minęło 100 lat od niezwykle podniosłego wydarzenia jakim była uroczystość odsłonięcia Pomnika Nieznanego Żołnierza w Brzesku.
Ten wyjątkowy postument zaprojektowany przez profesora brzeskiego gimnazjum Ignacego Patolskiego ma przypominać o bohaterach poległych w walkach o wolną Ojczyznę oraz stanowi symboliczną formę upamiętnienia żołnierzy, którzy nie mogą zostać zidentyfikowani i indywidualnie uhonorowani.
Serdecznie zapraszamy do obejrzenia przygotowanego przez brzeską bibliotekę krótkiego materiału video, który powstał, aby podkreślić szczególne znaczenie Pomnika Nieznanego Żołnierza w Brzesku oraz przypomnieć o zasłużonym autorze jego projektu.
Pomnik Nieznanego Żołnierza w Brzesku
Znajduje się przy ul. Kościuszki, nieopodal cmentarza parafialnego, tuż obok kościoła pw.Ducha Św., naprzeciwko budynku Sądu Rejonowego. Tablica pamiątkowa poświęcona jest „Nieznanemu Żołnierzowi poległemu za ojczyznę 1914–1920” . Warto przypomnieć Grób Nieznanego Żołnierza został odsłonięty 15 sierpnia 1925 roku. Wykonany został według projektu Ignacego Patolskiego, malarza i pedagoga urodzonego w 1887 roku w Krakowie. W latach 1924 1939 Ignacy Patolski uczył rysunku i robót ręcznych w gimnazjum powiatowym i w szkole powszechnej w Brzesku. Został aresztowany przez Niemców w 1941 roku, rok później został zamordowany w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Przy pomniku z okazji ważnych uroczystości Państwowych palą się 2 gazowe znicze, wartę pełnią żołnierze , harcerze, składane są wieńce i kwiaty, w uroczystościach uczestniczą poczty sztandarowe.
Ignacy Patolski (1887-1942)
Ignacy Patolski, wieloletni nauczyciel brzeskiego gimnazjum i szkół powszechnych, artysta malarz, animator życia kulturalnego, działacz społeczny i ludowy, ofiara terroru hitlerowskiego, urodził się 23 stycznia 1887 r. w Krakowie, w rodzinie Jana i Heleny z Nazarów.
Po ukończeniu szkół: ludowej i wydziałowej, kształcił się rok w Szkole Przemysłowej w Krakowie, a następnie w Seminarium Nauczycielskim w Tarnowie, które ukończył egzaminem maturalnym w 1907 r. Kwalifikacje zawodowe podnosił również na uniwersytecie wakacyjnym w Zakopanem (1920-1922), na Wyższych Kursach Malarstwa, Rysunku i Robót Ręcznych w Krakowie (1923) oraz w Państwowym Instytucie Robót Ręcznych w Warszawie (1923/24).
Nim związał się z Brzeskiem na stałe, uczył w szkołach powszechnych w Wietrzychowicach (1907-1909), Gręboszowie (1909-1910) i Oleśnie koło Dąbrowy Tarnowskiej (1910-1924). Pracując w Oleśnie czynnie działał w ruchu ludowym. W 1920 r. na rok przerwał pracę pedagogiczną i podjął się kierownictwa Powiatowej Spółdzielni Nauczycielskiej w Dąbrowie Tarnowskiej.
W 1924 r. po otrzymaniu nominacji na nauczyciela szkół średnich przeniósł się do Brzeska, gdzie do 1939 r. uczył rysunku i robót ręcznych w Państwowym Gimnazjum Koedukacyjnym (później im. J. Piłsudskiego) oraz sprawował opiekę nad pracowniami: introligatorską i stolarską, Kasą Oszczędności i Pożyczek, kołami: modelarskim, Ligi Obrony Powietrznej Państwa, a także Ligi Morskiej i Kolonialnej.
Od 1930 r. był członkiem Rady Tymczasowej i Zarządu Powiatu, a od 1931 r. sekretarzem Towarzystwa Opieki nad Młodzieżą Szkół Średnich. Ponadto od 1934 r. uczył również rysunku i robót ręcznych w Szkole Powszechnej Żeńskiej w Brzesku. Za całokształt pracy został w 1938 r. odznaczony brązowym medalem „Za Długoletnią Służbę”.
Z chwilą wybuchu II wojny światowej J. Patolski organizował pomoc dla jeńców i uchodźców, a także współpracował ze Związkiem Walki Zbrojnej. 12 maja 1941 r. został aresztowany przez gestapo i umieszczony na ponad rok w więzieniu w Tarnowie, skąd został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Wykończony bardzo trudnymi warunkami obozowymi zmarł 10 lutego 1942 r.
Profesor J. Patolski malował głównie olejne i akwarelowe pejzaże oraz martwe natury (m.in. „Primula w doniczce”, olej, tektura, sygn., własność prof. J. Pinowskiego w Warszawie). Dla sceny gimnazjalnej wykonywał afisze i scenografie m.in. do „Dożywocia” A. Fredry (1924), „Antygony” Sofoklesa (1925), „Betlejem Polskiego” L. Rydla (1926), „Balladyny” J. Słowackiego (1927), „Szopki studenckiej” K. Missony, „Kościuszki pod Racławicami” W. Anczyca (1929), „Wyzwolenia” S. Wyspiańskiego (1930) i „Jasełek” (1932). Projektował również Pomnik Nieznanego Żołnierza w Brzesku, usytuowany przy ul. Kościuszki, obok muru Starego Cmentarza, uroczyście odsłonięty 15 sierpnia 1925 r., a także winiety gimnazjalnych tableau (jedno w zbiorach LO).
Należał również do ofiarodawców pamiątek dla Szkolnego Muzeum Wojskowego, mieszczącego się do 1939 r. w brzeskim gimnazjum.
—
PiMBP w Brzesku / brzesko.pl / liceum.brzesko.pl